Khi thi công nhà phố rất hay phải làm móng lệch tâm bởi lẽ các nhà sát nhau tận dụng hết đất. Tuy nhiên, ngay cả các kỹ sư vẫn còn những sai sót khi thi công móng lệch tâm, bởi không hiểu được bản chất của nó.
Bài viết móng lệch tâm đúng tâm nằm trong chuỗi hơn 100 bài hướng dẫn thi công nhà dân nhà phố chuẩn kỹ thuật tiết kiệm chi phí của mình. Bạn có thể đọc thêm và lưu lại đường link toàn bộ chuyên mục hơn 100 bài viết này TẠI ĐÂY.
1. Móng lệch tâm và đúng tâm là gì?
Nôm na bạn có thể hiểu là móng lệch tâm là vị trí cột đặt trên móng không trùng với tâm của nhóm cọc. Ngược lại móng đúng tâm thì cột trùng với tâm nhóm cọc.
Bạn hãy nhìn vào cácảnh bên dưới để phân biệt:
2 Móng ĐC-3 ở 2 bên là móng lệch tâm còn ĐC-4 đúng tâm
Ở hình trên chúng ta có 2 đài móng ĐC-3 là đài móng lệch tâm, bởi vì cột (gạch chéo màu đen) không nằm đúng giữa tâm của nhóm cọc (4 cọc trong đài).
Trong khi móng ĐC-4 là đài móng đúng tâm vì cột nằm đúng vị trí tâm của nhóm 6 cọc.
Trên đây là ví dụ đài móng lệch tâm rất ít, cột vẫn nằm trong phạm vi của nhóm cọc.
Càng đúng tâm thì lực từ ngôi nhà truyền xuống cột, cột truyền xuống móng và móng truyền xuống cọc sẽ càng tốt.
Nếu còn đất thì bạn nên xử lý đài móng đúng tâm hoặc lệch tâm ít như hình bên trên, đảm bảo cột vẫn nằm trong phạm vi cọc là tốt nhất.
Tuy nhiên, đối với nhà phố, đặc biệt là các nhà có bề ngang hẹp 3-5m (mà dân gian hay gọi là nhà ống) thì thường phải bố trí hết đất thì chắc chắn các đài móng biên sẽ là lệch tâm.
Vì khi thi công ép cọc không thể ép cọc sát nhà bên cạnh được (khoảng cách từ mép cọc đến nhà bên cạnh tối thiểu 500-600mm với ép tải hoặc 300-400mm với ép neo).
Bạn muốn hiểu rõ hơn khoảng cách này hãy tìm hiểu bài viết về nó TẠI ĐÂY.
Như vậy đại đa số móng nhà phố nhà ống sẽ như hình bên dưới:
Cột nằm ngoài phạm vi cọc trong đài móng lệch tâm
2. Lưu ý khi thiết kế và thi công móng lệch tâm
Phần này nếu bạn không phải là dân kỹ thuật thì có thể sẽ khó hiểu. Các bạn kỹ sư sẽ dễ dàng hiểu hơn.
Bên dưới là hình ảnh thi công một móng lệch tâm.
Bạn sẽ thấy thép cột nằm ngoài phạm vi nhóm cọc, đặt trực tiếp lên 2 giằng móng tại vị trí giao nhau của chúng và ở mép đài móng.
Hình 1: Đài móng lệch tâm nhà phố chưa bố trí thép lớp trên
Còn bên dưới này là sơ đồ làm việc mô hình hóa của cột đài móng giằng móng.
Bạn sẽ thấy cột đặt vào đài móng ở mép đài và đài móng khi này như là một công son vì phần cọc bên dưới không nằm ở vị trí cột.
Hình 2: Minh họa sơ đồ kết cấu móng lệch tâm
Như vậy thì…
Khi này lớp trên đài móng sẽ chịu lực uốn (kéo) nhiều hơn (công son mà).
Do đó, thép lớp trên đài móng sẽ nhiều hơn lớp dưới (phương lệch tâm), đồng thời khi này thép giằng móng sẽ chịu hầu hết mô men lệch tâm trên.
Dĩ nhiên thép lớp trên giằng móng cũng sẽ phải nhiều hơn thép lớp dưới vì lớp trên chịu lực nhiên hơn.
Bạn có thể xem một bố trí thép đài móng lệch tâm trong một thiết kế như hình bên dưới đây:
Rõ ràng thanh thép số 4 D12a100 chịu lực phương lệch tâm nhiều hơn thanh số 3 D12a150 (phương không lệch tâm).
Hình 3: Thép đài móng lệch tâm
Còn với giằng móng lệch tâm GM3 (theo phương lệch tâm) bạn có thể thấy trong trường hợp này thiết kế đã phải tăng thép lớp trên rất nhiều so với lớp dưới như hình dưới.
8D22 lớp trên so với 5D18 lớp dưới.
Đây là nguyên nhân khiến chi phí nhà móng lệch tâm cao hơn nhà làm móng đúng tâm.
Hình 4: Thép giằng móng lệch tâm
Như vậy, đối với móng lệch âm thép lớp trên của đài móng và giằng móng sẽ phải nhiều hơn so với lớp dưới (vì lớp trên chịu lực nhiều hơn, chịu mô mem do lệch tâm gây ra).
Do đó, sẽ thật sai lầm khi thép lớp trên đài móng lệch tâm bố trí ít hơn lớp dưới hoặc thậm chí không có lớp trên như hình 1 bên trên.
Nếu là một người trái ngành hoặc không được học về kỹ thuật như các bác thợ đầu cánh, nếu không hiểu được những phân tích của mình bên trên rất có thể mắc phải sai lầm khi đặt thép lớp trên cho đài và giằng móng lệch tâm (thường là giống hệt lớp dưới).
Tóm lại, để hiểu rõ hơn về thiết kế cũng như thi công nhà phố, bạn nên tìm hiểu kỹ hơn hoặc thuê các đơn vị thi công uy tín có chuyên môn để tránh những lỗi không đáng có khi xây nhà.
Nếu bạn quan tâm và có nhu cầu tìm hiểu Thi công, Bóc tách và Lập chi phí nhà dân, nhà phố thì mình đang có khóa học: QS Nhà Phố thực chiến.
Khóa học này không chỉ dừng lại ở đúng kỹ thuật, chất lượng mà mình còn chia sẻ những kinh nghiệm để hao hụt vật liệu ít nhất có thể, rút ngắn tiến độ thi công, hy vọng sẽ đem lại lợi nhuận cũng như tốn ít chi phí nhất cho ngôi nhà của bạn.
Bạn cũng có thể tải Ebook Trí Tuệ QS tại TRANG CHỦ (miễn phí) để hiểu rõ hơn về mình cũng như nghề QS.
Kỹ sư. Vương Danh Thắng,
Admin: xaydungthuchanh.vn
Youtube: Xây Dựng Thực Hành
TikTok: Xây Dựng Thực Hành
Fanpage: xaydungthuchanh.vn
